Czym charakteryzuje się bezpieczny styl przywiązania? Co robić kiedy jesteś w relacji z osobą poza-bezpieczną? Czy bycie osobą mającą bezpieczny styl przywiązania może uchronić nas przed trudnymi relacjami? Czy można zmienić swój styl przywiązania na bezpieczny?
Czym jest styl przywiązania?
Style przywiązania zostały opisane przez Johna Bowlby w trakcie prowadzenia badań i obserwacji zachowań dzieci wraz z opiekunami w reakcji na tzw. “badanie zachowania w nieznajomej sytuacji”. Badanie to polegało na obserwowaniu zachowania dzieci w sytuacji, kiedy dziecko zostawało samo w pokoju pełnym zabawek, a opiekun (przeważnie mama) wychodzili na chwilę z pokoju.
Reakcja dziecka na bycie opuszczonym pozwoliła zauważyć i opisać 4 podstawowe style przywiązania – bezpieczny styl przywiązania, styl lękowy, styl unikający oraz styl zdezorganizowany.
W swojej teorii, John Bowlby wysnuł przypuszczenie, że wykształcony za młodych lat styl przywiązania ma wpływ na nasze reakcje w kontakcie z otoczeniem, w naszej najbliższej relacji partnerskiej czy małżeńskiej oraz, że jest on niezmienny do końca naszych dni.
Moje doświadczenia w pracy z parami popierane przez naukę o neuroplastyczności mózgu pokazują, że istnieją ogromne możliwości zmiany stylu przywiązania za pomocą pracy wewnętrznej, pracy nad trudnymi wspomnieniami i traumatycznymi przeżyciami.
W pracy ze mną, będziesz w stanie zmienić styl przywiązania na bezpieczniejszy nawet w ciągu 2-3 miesięcy.
Odczuwasz lęk o relację lub chcesz z niej uciec?
- Czujesz, że każda kłótnia grozi rozpadem relacji?
- Odczuwasz lęk w czasie rozłąki?
- Nie potrafisz poradzić sobie z samotnością?
- Miłość kojarzy Ci się z odpowiedzialnością?
- Masz ochotę uciec po każdej sprzeczce?
- Wolisz żyć samotnie niż utracić wolność?
Jak wykształca się bezpieczny styl przywiązania?
Według Johna Bowlby bezpieczny styl przywiązania powstaje na skutek zaspokojonego poczucia bezpieczeństwa w pierwszych latach naszego życia. Jest to połączenie dostępności emocjonalnej i fizycznej naszej mamy lub głównego naszego opiekuna.
W wyniku szanującej i bezpiecznej więzi, o którą dba na początku naszego życia mama (a coraz częściej oboje rodziców), pełnej odpowiedniej ilości bliskości fizycznej, dziecko ma szansę wytworzyć poczucie bezpieczeństwa, bycia zaopiekowanym i bycia ważnym.
W powstawaniu bezpiecznego stylu przywiązania ważną rolę odgrywają zachowania i reakcje rodzica. Im częściej rodzice biorą one pod uwagę stan emocjonalny dziecka (dostrojenie), pozwalają dziecku nauczyć się sobie radzić z nowym otoczeniem, pozwalają dziecku na eksplorację własnych emocji (akceptacja emocji dziecka, nazywanie emocji dziecka), bez zawstydzania, minimalizowania czy zastraszania. Tym większe są szanse na wytworzenie bezpiecznej więzi z rodzicem bądź opiekunem a co za tym idzie, dziecko ma szansę wytworzyć bezpieczny styl przywiązania.
W późniejszych etapach życia, oprócz zaspokojonej potrzeby bezpieczeństwa i emocjonalnej więzi z rodzicem, dziecko potrzebuje otrzymać także zestaw jasnych zasad i reguł według, których tłumaczone są także konsekwencje wynikające z zachowań dziecka. W miarę rozwoju otrzymuje także coraz większą swobodę dokonywania własnych wyborów wraz z wyjaśnianiem jaki podjęte decyzje będą miały wpływ na jego otoczenie i relacje. Rodzice towarzyszą dziecku w popełnianiu błędów, starając się pomóc je przezwyciężyć, dając wystarczającą swobodę, aby dziecko mogło się z nich uczyć oraz odpowiednie wsparcie, aby nie czuło się opuszczone ale wytwarzało poczucie, że zawsze jest ktoś na kogo może liczyć.
W większości przypadków wystarczy tylko jeden rodzić, który posiada bezpieczny styl przywiązania, aby u dziecka mógł się wytworzyć także styl bezpieczny. W przypadku, kiedy żaden rodzic czy opiekun nie posiadają stylu bezpiecznego, dużo trudniej jest aby u dziecka powstał bezpieczny styl przywiązania.
Bezpieczny styl przywiązania ma duże szanse wytworzyć się kiedy rodzic stara się odpowiadać na potrzeby dziecka, reaguje na jego potrzeby, jest dostępny fizycznie budując atmosferę szacunku, zaufania oraz otwartości na rozmowę i wyjaśnienia. To zadanie nie jest proste, gdyż wielokrotnie doświadczyliście przy swoich dzieciach, jak dziecko testuje granice zachowań, na które może sobie pozwolić.
Czym charakteryzuje się bezpieczny styl przywiązania?
Jako osoba posiadająca bezpieczny styl przywiązania najprawdopodobniej masz jasno sformułowane oczekiwania od partnera
- pragniesz miłości,
- wrażliwości,
- czułości,
- wysłuchania,
- wsparcia,
- autonomii
Jednocześnie rozumiesz, że jeśli dana relacja nie zaspokaja Twoich potrzeb, to możesz o nie poprosić lub możesz je zaspokoić w inny sposób.
Jednocześnie wiesz, że są pewne potrzeby, które są ważne dla Ciebie i jeśli ta relacja ich nie jest w stanie dostarczyć to możliwe, że inna jest w stanie. Przez zaufanie, że Twoje potrzeby są ważne i że możesz je komunikować, potrafisz o nie prosić lub ewentualnie starasz się znaleźć związek, gdzie będą one zaspokojone.
Nie obawiasz się, że utracisz swoją autonomię w relacji, bo wiesz, że możesz zawsze przedyskutować tą potrzebę z drugą osobą.
Czujesz się dobrze w bliskości, potrafisz komunikować swoje potrzeby oraz rozpoznawać te płynące od drugiej strony. Jednocześnie dając z siebie tyle ile możesz, nie przekraczając swoich granic.
Jako osoba z bezpiecznym stylem przywiązania przeważnie odczuwasz, że masz odpowiednią samoocena (nie wchodzisz w samo zachwyt ani poczucie wyższości). Posiadasz silnie rozwinięty szacunek do innych, otwartość aby dopuszczać opinie innych osób do głosu, nie czując jednocześnie zagrożenia przymusem ich akceptowania.
Masz naturalną ciekawość i otwartość otaczającego ich świata, potrafisz także angażować się społecznie.
Pozwala Ci to mieć dużą przestrzeń akceptacji, a jednocześnie nie obawiasz się, że inne osoby zaleją Cie swoimi potrzebami czy nie będziesz wzięta/wzięty pod uwagę.
Ze względu na wykształcenie własnej odrębności, jako osoba o stylu bezpiecznym nie będziesz starać się zbytnio “skleić” z drugą osobą tworząc “jedność” z potrzeby poczucia się bezpiecznie, ani nie będziesz zachowywać nadmiernego dystansu w wyniku odczuwanego przytłoczenia emocjami czy potrzebami drugiej osoby.
Umiesz zaznaczyć swoje granice w tej materii i doprowadzić do wspólnego zrozumienia i szacunku i wzięcia pod uwagę indywidualnych potrzeb każdej osoby w relacji.
Jednocześnie jako osoba o bezpiecznym stylu posiadasz także wysoki poziom zaufania w relacji.
W wyniku tego jesteś osobą skłonną są do budowania bliskich i długotrwałych związków lub relacji. Nie przeraża Ciebie wizja pozostawania poza relacją, ze względu na wiarę, że jesteś w stanie poradzić sobie z przeciwnościami losu.
Nie potrzebujesz partnera aby czuć się bezpiecznie i bez lęku, nie pozostajesz w relacji czy związku za wszelką cenę z powodów takich jak lęk, że nie znajdziesz innej osoby, z którą możesz by zbudować związek.
Bezpieczny styl przywiązania - większy spokój w relacji
Jednocześnie potrafisz nazywać i komunikować swoje potrzeby, zaznaczając swoje granice ponieważ nie obawiasz się, że Twoje potrzeby, wartości nie zostaną zaakceptowane.
Żyjesz z przekonaniem, że jeśli potencjalny partner nie współdzieli z Tobą najważniejszych wartości lub są one zbyt odmienne, lepiej jest znaleźć kogoś bardziej dopasowanego. Chociaż, jeśli przeprowadzisz odpowiednią rozmową, albo połączą Was nadzwyczajne przyczyny, będziesz starać się ustalić i szanować Wasze różnice.
Z drugiej strony, nie opuścisz już utworzonej relacji z byle powodu. Nie straszysz opuszczeniem w trakcie kłótni, ani w momentach podniesionych emocji. Starasz się najpierw ją naprawić poprzez rozmowę i próby znalezienia wspólnych rozwiązań.
Jako osoba mająca bezpieczny styl przywiązania oferujesz wsparcie, ale też wewnętrznie wierzysz, że na wsparcie zasługujesz. Potrafisz zarówno dawać i brać.
W swoim partnerze widzisz przyjaciela dlatego nie obawiasz się wyrażać swoich uczuć i myśli. (nie mylić z emocjonalnym “wyrzygiwaniem”)
Starasz się także doprowadzić do rozmów, aby w przypadku niedopowiedzeń można było rozwiać wątpliwości i błędne założenia.
Odczuwasz lęk o relację lub chcesz z niej uciec?
- Czujesz, że każda kłótnia grozi rozpadem relacji?
- Odczuwasz lęk w czasie rozłąki?
- Nie potrafisz poradzić sobie z samotnością?
- Miłość kojarzy Ci się z odpowiedzialnością?
- Masz ochotę uciec po każdej sprzeczce?
- Wolisz żyć samotnie niż utracić wolność?
Pułapki dla stylu bezpiecznego
Otwartość i zaufanie może stać się także pułapką dla stylu bezpiecznego.
Chęć zbudowania długotrwałej relacji, ofiarowania bezpiecznej przestrzeni partnerce/partnerowi, może spowodować uwikłanie w relacji, w której będziesz starać się pomóc osobie ze stylem poza-bezpiecznym.
Wejście w relację z osobą o przeważających zachowaniach stylu poza-bezpiecznego może zaburzyć Twój dobrostan i nawet wyczerpać zasoby.
Przykładowo – osoba o stylu bezpiecznym może zacząć przejawiać tendencje stylu unikającego będąc w przytłaczającej relacji z osobą o stylu lękowym. Może się tak zdarzyć w wyniku wysokiej reaktywności, nadmiernych szantaży emocjonalnych, zazdrości, pasywnej agresji, które mogą wystąpić u osób z lękowym stylem przywiązania.
Pewne zachowania osoby poza-bezpiecznej, mające na celu wywołanie zazdrości, szantażowania, stawiania ultimatum mogą dodatkowo nadwyrężyć zaufanie w relacji.
W odwrotnym przypadku – osoba o stylu bezpiecznym możesz zacząć przejawiać tendencje stylu lękowego w relacji z osobą o stylu unikającym. Może się tak zdarzyć w wyniku wydłużonych przerw w kontakcie z osobą ze stylem unikającym, u którego jedną z głównych strategii dającej jej poczucie bezpieczeństwa jest właśnie wycofywanie się z bliskiego i intymnego kontaktu. Osoby unikające postrzegają bliską relację jako nadmiernie przytłaczającą i niebezpieczną. Mogą odczuwać ogromną odpowiedzialność za Twoje emocje, nie potrafić konstruktywnie rozmawiać w przypadku różnicy zdań, mogą używać poniżania, czy minimalizacji Twoich uczuć. Robią to przeważnie nie uświadamiając sobie tych metod działania, a jednocześnie próby wskazania co Cię rani, mogą uderzać w ich poczucie wartości i odczuwanie bycia krytykowanymi.
Podsumowując
Najczęściej spotykane cechy u osób z bezpiecznym stylem przywiązania:
- Umiejętność radzenia sobie z konfliktami – w trakcie kłótni nie czują potrzeby nadmiernej ochrony siebie ani ranienia czy karania rozmówcy;
- Nie boją się krytyki – bo znają swoją wartość, dodatkowo rozważą każde słowo, które padło pod ich adresem, co – o ile jest konieczne – może skłonić je do zmiany;
- Korzystają z poprawnej komunikacji;
- Szybko wybaczają i starają się unikać “cichych dni”;
- Seks i bliskość emocjonalna jest dla nich synonimem;
- Starają się traktować wszystkie osoby z szacunkiem;
- Nie stosują gier (jak np. zachowania protestacyjne u osób lękowych czy dystans w przypadku unikających);
- Nie mają problemów ze stawianiem i komunikowaniem granic;
- Wierzą, że potrafią uczynić swój związek lepszym;
- Czują się odpowiedzialni za dobre samopoczucie swojego partnera, potrafią pomóc wyjść z trudnych emocji, ale także nie dają się wciągnąć w poczucie winy;
Jak zmienić styl przywiązania na bardziej bezpieczny
John Bowlby – twórca teorii przywiązania był przekonany, że wykształcony za młodu styl przywiązania, pozostaje z nami do końca naszych dni.
Późniejsze badania nad neuroplastycznością mózgu, rozwój psychoterapii wskazują, że sytuacje nie jest aż tak zła.
Obserwując zmiany, które zaszły we mnie oraz wśród moich klientów, z którymi miałem okazję pracować, mogę przedstawić opinię, że dzięki pracy nad sobą w terapii zarówno indywidualnej, grupowej czy pracy z parą, można zmienić swój styl przywiązania na bardziej bezpieczny.
Dodatkowo ucząc się nowych sposobów komunikacji takich jak NVC (Non-Violent Communication) – Pokojowa Komunikacja bez Przemocy możemy jeszcze lepiej rozwijać się w naszej relacji i uczynić ją lepszą.
Patrząc w aspekcie stylu lękowego, warto jest pracować nad lękiem przed odrzuceniem, poczuciem bezpieczeństwa w grupie, pozostawieniem trudnych przeżyć w przeszłości i zacząć żyć ciesząc się poczuciem bezpieczeństwa i akceptacji. Polecam w tym przypadku pracę z podświadomością, w modelu który stosuję na moich spotkaniach. Praca z podświadomością daje bardzo szybkie efekty w niezwykle krótkim czasie.
W przypadku unikającego stylu przywiązania, najtrudniejszym jest pierwszy krok – zbudowanie zaufania, że emocje są bezpieczne i można je bezpiecznie odczuwać, bez przytłoczenia i bez brania odpowiedzialności za emocje drugiej osoby. Tutaj także praca z podświadomością daje bardzo szybkie efekty.
Zapraszam do wspólnej pracy.
Odczuwasz lęk o relację lub chcesz z niej uciec?
- Czujesz, że każda kłótnia grozi rozpadem relacji?
- Odczuwasz lęk w czasie rozłąki?
- Nie potrafisz poradzić sobie z samotnością?
- Miłość kojarzy Ci się z odpowiedzialnością?
- Masz ochotę uciec po każdej sprzeczce?
- Wolisz żyć samotnie niż utracić wolność?
